Cùng với đẩy mạnh phát triển các cây công nghiệp chủ lực như chè, cà phê, những năm gần đây, người dân xã Phổng Lái (Thuận Châu) đã mở rộng diện tích trồng cây sa nhân dưới tán rừng, đem lại nguồn thu nhập cho nhiều hộ gia đình, đồng thời, tạo thảm thực vật, chống xói mòn đất, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng.

Ông Bùi Xuân Sá, bản Kiến Xương, là một trong những người đầu tiên trong xã trồng cây sa nhân.

Nắm bắt được nhu cầu của thị trường, phát huy ưu thế của địa phương với hơn 6.600 ha rừng, nhiều hộ dân ở xã Phổng Lái đã đưa cây sa nhân vào trồng dưới tán rừng, bước đầu mang lại hiệu quả. Năm 2012, cả xã chỉ có gần 10 ha cây sa nhân thì đến nay, đã mở rộng diện tích lên hơn 50 ha, chủ yếu được trồng tập trung tại các bản Mô Cổng, Nặm Giắt, Phiêng Luông, Kiến Xương... Hiện, có hơn 20 ha đã cho thu hoạch, năng suất đạt 1 tấn quả khô/ha, với giá bán từ 500-650.000đ/kg, bình quân 1 ha thu 500-650 triệu đồng/năm. Nhiều hộ có diện tích trồng trên 1 ha như: Hộ ông Bùi Văn Thiệp, Bùi Xuân Sá (bản Kiến Xương); Mùa Nống Ná, Thào Xuân Và, Vừ Phá Dính (bản Mô Cổng) thu trên 500 triệu đồng/năm.

Ông Sồng A Dia, Trưởng bản Mô Cổng, cho biết: 2 năm trở lại đây, người dân trong bản phát triển mạnh cây sa nhân và hầu hết các hộ đều trồng, hộ trồng ít từ 1.000 m2 đến 2.000 m2, hộ trồng nhiều nhất hơn 1 ha. Hiện, bản mở rộng diện tích lên 20 ha cây sa nhân, giúp người dân có thêm thu nhập đáng kể mà không tốn nhiều công sức, vốn đầu tư phân bón, cây giống... Không những vậy, bà con còn nâng cao ý thức bảo vệ rừng và PCCCR bảo vệ diện tích cây sa nhân dưới tán rừng.

Thăm trang trại của ông Bùi Xuân Sá, bản Kiến Xương, là một trong những hộ đầu tiên ở xã trồng cây sa nhân và cung cấp giống cây cho người dân trong xã. Ông cho biết: Tôi trồng cây sa nhân gần 30 năm nay, ban đầu chỉ với vài chục cây trồng để lấy giống; đến năm 2002, gia đình tôi trồng được 1.000 m2 và đến năm 2005 thì cho thu hoạch. Thấy được những ưu thế từ cây sa nhân đem lại, gia đình tôi tiếp tục mở rộng diện tích lên hơn 1,5 ha, năng suất bình quân 1 tấn quả khô/ha. Ngoài ra, tôi còn cung cấp giống và hướng dẫn kỹ thuật trồng cây sa nhân cho người dân trong xã. Tính chung từ nguồn thu quả và bán giống cây, thu nhập gần 1 tỷ đồng/năm.

Nói về phát triển cây sa nhân trên địa bàn, ông Sùng A Mang, Phó Chủ tịch UBND xã Phổng Lái cho biết: Một trong những ưu điểm lớn của cây sa nhân là có thể trồng dưới tán rừng thưa, rất thích hợp với điều kiện phát triển kinh tế của người dân trong xã. Sa nhân trồng tại Phổng Lái chủ yếu là loại sa nhân quả xanh, dễ trồng, phát triển tốt. Tuy nhiên người dân phát triển tự phát, tự tìm mua giống và học lẫn nhau cách trồng. Nhận thấy tiềm năng kinh tế từ loại cây này, xã đang khuyến khích bà con mở rộng diện tích sa nhân trồng dưới tán rừng nhằm đem lại hiệu quả sử dụng đất và tạo nguồn sinh kế từ rừng cho người dân.

Từ mô hình trồng cây sa nhân dưới tán rừng ở Phổng Lái có thể thấy lợi kép là cho hiệu quả kinh tế cao, tăng thu nhập, khuyến khích bà con gắn với công tác bảo vệ rừng. Rất mong các cấp chính quyền giúp người dân phát triển diện tích cây sa nhân gắn với tiêu thụ sản phẩm, mở ra hướng đi triển vọng, phù hợp với phát triển sản xuất của bà con miền núi, giúp người dân có nguồn sinh kế từ rừng.