Ngày 8/1, Bộ Tài chính tổ chức hội nghị Tổng kết công tác tài chính – ngân sách nhà nước năm 2017, triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2018. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đến tham dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị.

Cùng tham dự có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, đại diện lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo một số bộ, ban, ngành và 63 tỉnh, thành phố tại các điểm cầu truyền hình trực tuyến.

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết, năm 2018 ngành Tài chính tiếp tục điều hành chính sách tài khóa thận trọng; phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ, tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; quyết liệt công tác thu ngân sách; quản lý chi ngân sách chặt chẽ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính.

Theo công bố từ Bộ Tài chính, dự toán thu cân đối ngân sách theo dự toán là hơn 1,319 triệu tỷ đồng trong đó riêng thu nội địa đạt 1.099 triệu tỷ đồng, thu dầu thô đạt 35.900 tỷ đồng và dự toán thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu là 179.000 tỷ đồng.

Năm 2018, ngành Tài chính sẽ bám sát Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 07-NQ/TW về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN) và nợ công theo hướng an toàn, bền vững; tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách pháp luật về thuế theo hướng cơ cấu lại nguồn, đảm bảo tính trung lập của thuế, tăng cường vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương. 

Đồng thời, tăng cường công tác thu, tạo sự chuyển biến rõ nét trong việc quản lý thu, nhất là khu vực kinh tế phi chính thức, mở rộng cơ sở thuế, quản lý chặt chẽ giá tính thuế; chống thất thu, chống buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế; giảm tỷ lệ nợ đọng thuế xuống dưới 5% tổng thu NSNN; phấn đấu tăng thu ngân sách 3% so với dự toán Quốc hội giao.

Đại diện Bộ Tài chính cũng cho biết tiếp tục tổ chức điều hành dự toán chi NSNN tích cực, chủ động, chặt chẽ, tiết kiệm, đúng dự toán được giao và khả năng thu NSNN; hạn chế mua sắm ô tô công và trang thiết bị đắt tiền, hạn chế chi ứng trước và chuyển nguồn dự toán sang năm sau; giữ bội chi NSNN trong phạm vi Quốc hội đã quyết định (3,7% GDP); phấn đấu tăng thu, tiết kiệm chi để giảm bội chi NSNN. Đồng thời, Bộ Tài chính triển khai huy động vốn theo kế hoạch; tập trung phát hành TPCP kỳ hạn dài; phấn đấu đến cuối năm 2018, dư nợ công khoảng 63,9% GDP, nợ chính phủ khoảng 52,5% GDP, nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 47,6%. Tiếp tục thực hiện cơ cấu lại danh mục nợ công theo hướng bền vững.

Theo số liệu được công bố, số thu ngân sách Nhà nước năm 2017 với tổng thu ước đạt trên 1,283 triệu tỷ đồng, vượt 71.000 tỷ đồng so với dự toán. Nếu so sánh về tỷ lệ tổng thu ngân sách năm 2017 đã vượt 5,9% dự toán, tăng 43.700 tỷ đồng so với số báo cáo Quốc hội. Trước đó, trong Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương hồi cuối tháng 12/2017, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng dự kiến, tổng thu ngân sách Nhà nước cả năm sẽ vượt dự toán 5%.

Về chi ngân sách, tính tới 31/12/2017, các nhiệm vụ chi thường xuyên đã cơ bản thực hiện xong theo dự toán, chi đầu tư phát triển nguồn ngân sách Nhà nước đạt khoảng 75,9% dự toán. Theo dự toán, chi ngân sách năm 2017 ở mức hơn 1,39 triệu tỷ đồng. 

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những thành tích của ngành Tài chính đã đạt được, Thủ tướng cho rằng, tinh thần làm việc từ lãnh đạo Bộ đến các cơ quan trực thuộc đã có nhiều cố gắng.

Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng, trách nhiệm của ngành rất nặng nề, còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới.

Là kênh tham mưu quan trọng về tài chính quốc gia, ngành cần đề xuất các chính sách tài chính để thực hiện các nghị quyết của Trung ương, Nghị quyết 01 của Chính phủ. Nghiên cứu các chính sách kinh tế mà một số nước đã làm thành công để Việt Nam có tốc độ phát triển nhanh, bền vững.

Thủ tướng nêu thực trạng chính sách tài chính, nhất là chính sách thuế thay đổi nhanh dẫn đến nhiều hệ lụy cho người dân và doanh nghiệp. Có doanh nghiệp cố tình vi phạm nhưng cũng có doanh nghiệp bị oan sai do sự thay đổi chính sách quá nhanh, là lỗi từ phía cơ quan nhà nước.

Những thay đổi nhanh như thế chứng tỏ việc xây dựng chính sách chưa theo kịp sự phát triển của đời sống kinh tế - xã hội, chưa đánh giá kỹ tác động, thiếu sâu sắc thực tế đời sống, thiếu phản biện, lắng nghe. Thủ tướng nhấn mạnh, cần khắc phục vấn đề này. Chính sách thuế nói riêng và chính sách tài chính nói chung phải theo kịp sự phát triển kinh tế của đất nước, phải có sự ổn định tương đối dài, từ 5 – 10 năm.

Một vấn đề nữa, theo Thủ tướng, định hướng cơ chế về thu ngân sách nhà nước hiện nay vẫn tư duy theo hướng coi trọng việc tăng thuế suất hơn là mở rộng cơ sở thuế. Trong khi đó, cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển mạnh, đã xuất hiện nhiều hình thức kinh tế, thương mại, dịch vụ mới như kinh tế liên kết toàn cầu, kinh tế chia sẻ, thương mại điện tử, dịch vụ điện tử… mà cụ thể là các loại hình Uber, Grab, du lịch trực tuyến, bán hàng qua mạng Facebook….

Đây là những “mỏ vàng” để mở rộng cơ sở thuế nhưng chúng ta chậm nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, lúng túng trong hoạch định chính sách để quản lý và khai thác các nguồn thu này.

Cũng theo Thủ tướng, bài toán cân đối ngân sách nhà nước chưa vững chắc khi các năm gần đây, năm nào, các địa phương cũng đủng đỉnh vượt dự toán thu ngân sách sớm còn ngân sách Trung ương thì  “vắt chân lên cổ”, đến phút thứ 90 mới có thể nói là bảo đảm thu ngân sách Trung ương. Đây là vấn đề cần được bàn, được thảo luận để thực hiện đúng tinh thần ngân sách Trung ương là chủ đạo của ngân sách nhà nước.

Trong chi ngân sách, còn tình trạng khập khiễng. Chi thường xuyên năm nào cũng vượt dự toán, thậm chí có xu hướng tăng lên. Chi đầu tư phát triển đã có tăng nhưng chưa tương xứng. Bộ Tài chính cần rà soát kỹ các điểm nghẽn, các bất cập trong bài toán cân đối ngân sách để khắc phục sớm tình trạng này, làm sao ngân sách phải chủ động hơn, nhất là ngân sách Trung ương.

Thủ tướng cũng cho rằng, công tác quản lý tài sản công đang có nhiều quan ngại, còn thất thoát, lãng phí lớn, thậm chí còn để các nhóm lợi ích “làm phép” để hưởng lợi khổng lồ trên tài sản công. Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng dữ liệu quốc gia về tài sản công, xây dựng cơ chế quản lý chặt chẽ, đặc biệt là chặt đứt nhóm lợi ích thao túng, hưởng lợi trên tài sản công quốc gia. 

Thủ tướng đánh giá cải cách hành chính về thuế đã tiến được một bước rất dài, chỉ số nộp thuế theo xếp hạng về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới đã tăng mấy chục bậc và  đứng thứ 4 ở ASEAN. Vì vậy, người dân và doanh nghiệp hưởng lợi hàng trăm nghìn tỷ đồng với cải cách quan trọng này. Tuy nhiên, ngành Tài chính không được say sưa với thành công này mà phải tận dụng cách mạng 4.0 để đẩy nhanh hơn nữa điện tử hóa tất cả các lĩnh vực hoạt động của ngành như cấp mã số thuế điện tử, các thủ tục trước bạ ô tô, nhà đất đều điện tử… tiếp đến kiểm tra điện tử, thanh tra điện tử. Phải làm cho người dân và doanh nghiệp hưởng lợi nhiều hơn nữa quá trình cải cách hành chính về thuế.

Cùng với đó, Bộ Tài chính phải sắp xếp lại bộ máy, giảm biên chế theo lộ trình khi mà toàn ngành hiện nay có bộ máy đồ sộ với trên 72.000 người, trong đó ngành thuế có 42.000 người, hải quan có trên 10.000 người…

Thủ tướng cũng cho rằng, hiện mới có 16 địa phương cân đối được ngân sách và điều tiết về Trung ương, Thủ tướng mong muốn các tỉnh dự họp cần tái cơ cấu nền kinh tế, tìm giá trị gia tăng, phát triển mạnh mẽ sản xuất kinh doanh để có thêm nhiều doanh nghiệp, có nhiều dự án khởi nghiệp, để có thể tự trang trải và nộp về Trung ương.

Nhân dịp Tết Nguyên đán sắp tới, Thủ tướng đề nghị ngành Tài chính quan tâm đặc biệt đến người nghèo, vùng bị thiên tai, lũ lụt vừa qua, bảo đảm vui Tết an toàn, tiết kiệm và có chính sách khuyến khích cơ quan địa phương tiết kiệm chi ngân sách để “tiết kiệm thực sự là một nếp sống văn hóa”./.