Năm 2019, toàn tỉnh đã tiêu thụ 8.560 tấn xoài, trong đó xuất khẩu trên 6.000 tấn sang thị trường Trung Quốc, Úc, Mỹ, giá trị ước đạt 4,45 triệu USD. Theo đánh giá, chất lượng quả xoài năm 2019 hơn hẳn so với năm 2018 do các hộ gia đình, HTX trồng xoài chủ động áp dụng kỹ thuật chăm sóc và làm tốt việc đăng ký chất lượng, đăng ký cấp mã vùng, giá thu mua ổn định, thu nhập của người trồng xoài được nâng lên. Điều này càng khẳng định chủ trương đúng đắn của tỉnh về phát triển vùng nguyên liệu cây ăn quả gắn với chế biến, tiêu thụ và đẩy mạnh xuất khẩu.

Người dân xã Hát Lót (Mai Sơn) chăm sóc vườn xoài.

Tỉnh ta có vùng cây ăn quả phong phú, đa dạng với trên 70.300 ha, trong đó 15.700 ha xoài, sản lượng đạt khoảng 35.500 tấn. Những năm trước đây, các hộ dân trồng xoài chỉ quan tâm đến sản lượng mà chưa quan tâm đến nhu cầu thị trường, chất lượng xoài cũng không đảm bảo khi bị tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, mẫu mã xấu khiến xoài bán không được giá. 3 năm trở lại đây, trước nhu cầu của thị trường và để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, Sở Nông nghiệp và PTNT đã chỉ đạo các đơn vị chức năng hướng dẫn các hộ sản xuất theo đúng quy trình kỹ thuật, bảo đảm chất lượng quả xuất khẩu theo yêu cầu của các nước nhập khẩu. Tập trung đầu tư nhiều nguồn lực cho cây xoài như: Cải tạo giống, xử lý hoa rải vụ, áp dụng kỹ thuật bao trái và sản xuất theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt; công nghệ sau thu hoạch. Đồng thời, hướng dẫn các HTX đủ điều kiện xây dựng, lập hồ sơ đăng ký đề nghị cấp mã vùng trồng xoài xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Ông Dương Gia Định, Chi cục Trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV, cho biết: Ngay từ đầu năm, Chi cục đã phân công cán bộ phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện hướng dẫn các HTX theo dõi, giám sát, đánh giá quá trình canh tác hết sức nghiêm ngặt theo các tiêu chí đặt ra. Sử dụng các loại phân bón, hóa chất nằm trong danh mục mà nước nhập khẩu cho phép. Trong quá trình chăm bón, phòng trừ sâu bệnh, người trồng xoài phải theo dõi chặt chẽ ngày phun, loại thuốc phun, thời gian, liều lượng, ghi chép cụ thể chặt chẽ từ chăm sóc, diễn biến cũng như sâu bệnh hại, để đưa ra đầy đủ sổ nhật ký những thông tin khi khách hàng yêu cầu.

Hiện, toàn tỉnh có 11 HTX được cấp 36 mã số vùng trồng đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Úc, Mỹ với diện tích 1.086 ha, sản lượng gần 13.000 tấn. Các HTX được cấp mã số vùng trồng hiện nay, gồm: HTX Nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc (Yên Châu); HTX Ngọc Lan, HTX Nông nghiệp và dịch vụ Tiền Phong, HTX Đại Phát, HTX Thiên Tân, HTX bản Bon, HTX nông nghiệp và dịch vụ Tiền Phong, HTX Đoàn Kết và HTX Thành Đạt (Mai Sơn); HTX nông nghiệp Cây ăn quả Vân Hồ (Vân Hồ); HTX hoa quả Thành Đạt (Mộc Châu).

HTX Nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc là một trong những HTX đầu tiên của tỉnh được cấp mã số vùng trồng. HTX hiện có 60 ha cây ăn quả, trong đó có trên 30 ha xoài, 14 ha được cấp mã số vùng trồng, 10 ha trồng theo quy trình VietGAP và GlobalGAP. Năm 2019, HTX đã xuất khẩu trên 200 tấn xoài ra thị trường nước ngoài. Ông Hà Văn Sơn, Giám đốc HTX, cho biết: Trước đây, khi chưa được cấp mã số vùng trồng, quả xoài thường bị các thương lái ép giá. Trước những yêu cầu của thị trường, HTX đã đăng ký xin cấp mã số vùng trồng, qua đó, giúp việc truy xuất nguồn gốc dễ dàng, đồng thời, gắn chặt sản xuất theo quy trình, đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu, giúp nông dân ý thức được vấn đề sản xuất liên quan chặt chẽ đến chất lượng và giá thành sản phẩm.

Năm 2020, tỉnh Sơn La dự kiến xuất khẩu 7.500 tấn xoài sang thị trường Trung Quốc và một số thị trường. Để phát triển vùng chuyên canh xoài, Sở Nông nghiệp và PTNT tiếp tục xây dựng vùng nguyên liệu đáp ứng nhu cầu thị trường xuất khẩu. Quản lý chặt chẽ quy trình kỹ thuật chăm sóc, thu hái, bảo quản, chế biến; các doanh nghiệp, HTX đã ký cam kết thực hiện mã vùng trồng, tiếp tục xây dựng các mã vùng trồng mới năm 2020; quản lý chặt chẽ quy trình sản xuất nông nghiệp an toàn. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện liên kết sản xuất với nhu cầu thị trường thông qua hợp đồng kinh tế với các doanh nghiệp thu gom, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu; hình thành các chuỗi sản xuất bền vững.