Đến nay, diện tích cây ăn quả trên địa bàn tỉnh đã đạt gần 40.000 ha, tăng gần 80% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, trồng mới trên 6.400 ha, đã chuyển đổi gần 5.000 ha lúa nương, ngô, sắn hiệu quả thấp sang trồng cây ăn quả. Một số giống cây ăn quả chính của tỉnh, như: Xoài, nhãn, mận, sơn tra, cam, bưởi đều tăng; đã đưa vào trồng một số loại cây ăn quả mới, như: Chanh leo, dâu tây... Các sản phẩm quả của Sơn La được đánh giá có chất lượng tốt và luôn có giá bán cao hơn sản phẩm quả của các tỉnh khi góp mặt trên thị trường... Đó là những kết quả đạt được khi tỉnh ta quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc triển khai thực hiện chủ trương về trồng cây ăn quả trên đất dốc...

Bà con bản Kiến Xương, xã Phổng Lái (Thuận Châu) thu hái chanh leo.

Điểm nhấn đầu tiên khi chủ trương về trồng cây ăn quả của tỉnh được ban hành chính là sự lãnh đạo và vào cuộc thực sự của các cấp, ngành từ tỉnh đến cơ sở. Tỉnh đã ban hành kịp thời, phù hợp với thực tiễn các chủ trương, chính sách hỗ trợ phát triển cây ăn quả, lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia và huy động nguồn vốn khác cho chính sách phát triển cây ăn quả. Trong đó, UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch vùng sản xuất quả an toàn tập trung trên địa bàn tỉnh đến năm 2020. Đồng thời, rà soát, xây dựng kế hoạch và thực hiện hiệu quả việc chuyển đổi cây hằng năm trên đất dốc sang trồng cây ăn quả. Tại các huyện, thành phố tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, vận động nhân dân phát triển cây ăn quả và vườn ươm. Một số mô hình trồng cây ăn quả gắn với thị trường tiêu thụ có hiệu quả đã làm thay đổi cách thức trồng cây ăn quả tại các cơ sở. Và quan trọng hơn cả là sự đồng tình ủng hộ của nhân dân đối với chủ trương phát triển cây ăn quả sự và đã trở thành phong trào sâu rộng trong tỉnh.

Từ những nỗ lực trong triển khai chủ trương phát triển cây ăn quả, ngoài việc tăng được diện tích trồng lên gần 40.000 ha, tỉnh ta còn nâng sản lượng quả các loại lên gần 200.000 tấn; trong đó, cây ăn quả thông thường trên 100.000 tấn, cây sơn tra gần 96.000 tấn. So với cùng kỳ năm trước, sản lượng quả tăng gần 70%, như sản lượng nhãn đạt gần 36.000 tấn, xoài gần 12.000 tấn, bơ trên 21.000 tấn, chanh leo 1.540 tấn, cam 186 tấn... Cùng với đó, tỉnh còn triển khai hiệu quả việc ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào trồng cây ăn quả. Trong đó, các HTX, hộ gia đình trong tỉnh đã đầu tư, mở rộng diện tích tưới tiết kiệm nước cho trên 22 ha cây ăn quả. Ông Phan Quý Dương, Trưởng Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Phù Yên, khẳng định: Đây là một chủ trương rất phù hợp với thực tiễn, huyện Phù Yên trước đây có rất ít diện tích trồng cây ăn quả, nhất là cây ăn quả trên đất dốc. Thực hiện chủ trương của tỉnh, đến nay huyện đã phát triển được trên 1.300 ha cây ăn quả; trên 2.000 hộ đã thực hiện cải tạo vườn tạp, ghép xoài, nhãn được gần 30 ha. Riêng năm 2017, từ nguồn vốn 30a, 135, huyện đã trồng mới gần 600 ha cây ăn quả. Đến nay, sản phẩm cam, quýt của một số HTX đã được chứng nhận VietGAP và sản phẩm quả được đánh giá cao trên thị trường. Từ những diện tích trồng cây ăn quả đã giúp cho nhiều hộ nâng cao thu nhập, tạo việc làm ổn định cho lao động tại địa phương...

Cùng với tăng diện tích, nâng sản lượng cây ăn quả, tăng thu nhập và tạo việc làm cho người dân, tỉnh ta còn xây dựng được thương hiệu, chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ cây ăn quả theo chuỗi, đưa sản phẩm quả của tỉnh góp mặt ra cả thị trường nước ngoài. Đến nay, tỉnh đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho 2 sản phẩm quả xoài Yên Châu và nhãn Sông Mã. Hiện tại, đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp chứng nhận cho các sản phẩm na Mai Sơn, bơ Mộc Châu, cam Mường Thải (Phù Yên), sơn tra Mường La, Bắc Yên và Thuận Châu. Ngoài ra, tỉnh còn xây dựng, củng cố duy trì 20 chuỗi quả, sản lượng tiêu thụ gần 3.700 tấn. Riêng vùng xoài giống ghép GL4 huyện Mai Sơn, Yên Châu, thương lái đến mua tận vườn và đã xuất sang thị trường Trung Quốc, doanh thu ước đạt trên 81 tỷ đồng; có 23 HTX trồng cây ăn quả được cấp chứng nhận VietGAP, 8 HTX tổ chức sản xuất theo quy trình đã được cấp 8 mã số vùng trồng xoài, nhãn để xuất khẩu sang thị trường Úc, Mỹ...

Trong định hướng phát triển cây ăn quả trên đất dốc, tỉnh ta rà soát, bổ sung quy hoạch đến năm 2020 khoảng 100.000 ha với sản lượng 1.112.000 tấn. Trong đó, nhãn 20.426 ha, xoài 15.800 ha, mận 12.500 ha, na 300 ha, chuối 7.000 ha, chanh leo 5.000 ha, bơ 2.270 ha, đào 609 ha, hồng giòn 200 ha, sơn tra 27.800 ha và cây ăn quả rải vụ phát triển 4.000 ha...Để thực hiện kế hoạch trên, tỉnh sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả cơ chế chính sách phát triển cây ăn quả, xây dựng vườn ươm giống cây ăn quả đảm bảo chất lượng theo các Nghị quyết của HĐND tỉnh; bố trí kinh phí hỗ trợ cho các huyện, thành phố và doanh nghiệp, HTX; ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào phát triển cây ăn quả. Đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành, huyện, thành phố lồng ghép các nguồn vốn ngân sách tỉnh, huyện và chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, quỹ bảo vệ phát triển rừng, vốn ODA... cho công tác phát triển cây ăn quả...