Tháng 5 đến tháng 9 hằng năm là giai đoạn cao điểm của bệnh viêm não. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền theo đường máu, do vi-rút viêm não Nhật Bản B gây ra, có thể dẫn đến tình trạng tổn thương não vĩnh viễn và tỉ lệ tử vong rất cao từ 10 đến 20%.

Bệnh diễn biến nhanh, khó lường

Hiện Khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Nhi Trung ương) đang điều trị cho hơn 30 ca viêm não, màng não, trong đó có 2 trẻ mắc viêm não Nhật Bản rất nặng. Đáng chú ý, hai ca mắc viêm não Nhật Bản đều do không được tiêm phòng vắc-xin hoặc tiêm chưa đủ số mũi vắc-xin theo quy định.

Cháu Lê Quỳnh Tr. (13 tuổi, ở Hải Dương) vào viện trong tình trạng sốt cao, li bì, co giật. Người nhà cho biết, trước đó, trẻ xuất hiện sốt cao, không đáp ứng thuốc hạ sốt. Hai ngày sau, trẻ xuất hiện đau đầu, buồn nôn nên được đưa đến bệnh viện tỉnh. Tại đây, sau khi tiến hành thăm khám, làm các xét nghiệm và chọc dịch não tủy, bác sĩ chẩn đoán trẻ mắc viêm não Nhật Bản và chuyển lên bệnh viện Nhi Trung ương. Do bệnh diễn biến nhanh và nặng nên dù đã điều trị thở máy, dùng thuốc chống phù não đến nay đã 10 ngày nhưng tình trạng của bệnh nhi vẫn chưa ổn định..

“Từ bé đến giờ hình như cháu mới được tiêm 1 mũi vắc xin phòng viêm não Nhật Bản, tôi cũng không nhớ lắm, nhưng từ đó đến nay chưa được tiêm thêm mũi nào” – mẹ cháu Quỳnh Tr. cho hay.

Cũng tại Khoa Truyền nhiễm cháu Nguyễn Đức A.(15 tháng, ở Bắc Ninh), cũng được các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương chẩn đoán bị viêm não Nhật Bản khá nặng. May mắn hơn Quỳnh Tr. là sau 4 ngày thở máy, điều trị chống phù não, hiện tình trạng bệnh nhi đã tạm thời ổn định. Tuy nhiên, bệnh nhân Nguyễn Đức A. vẫn đang được các bác sĩ tiếp tục theo dõi, đánh giá xem cháu có di chứng gì về tinh thần, vận động hay không.

Người nhà của cháu Đức A cho biết: “Do từ bé cháu hay bị hắt hơi, sổ mũi rồi ốm suốt nên gia đình cũng chưa cho cháu đi tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản”.

Theo bác sĩ Đỗ Thiện Hải,  Phó trưởng Khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Nhi Trung ương), viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây qua đường muỗi đốt. Bệnh thường gây viêm não, màng não ở trẻ em, có tỉ lệ tử vong và di chứng cao (từ 25 đến 35%). Viêm não Nhật Bản thường khó phát hiện sớm do các triệu chứng ban đầu rất giống với những viêm nhiễm khác. Tuy nhiên, đến ngày thứ hai, thứ ba của bệnh thì triệu chứng biểu hiện rõ dần như: Sốt cao đột ngột, buồn nôn, nôn khan, đau đầu, phản ứng lờ đờ, chậm chạp.

“Viêm não Nhật Bản diễn tiến rất nhanh, có thể sau 3 ngày, thậm chí một ngày, bệnh nhân đã có biểu hiện co giật, rơi vào hôn mê, phải thở máy, có thể chỉ 1-2 ngày là trẻ tử vong. Ngoài ra, bệnh nhân mắc viêm não Nhật Bản để lại di chứng thần kinh về sau. Những di chứng này khiến người bệnh giảm khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội”, bác sĩ Đỗ Thiện Hải chia sẻ.

Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng bệnh tốt nhất

Theo bác sĩ Đỗ Thiện Hải, hiện tiêm chủng là biện pháp tốt nhất để phòng viêm não Nhật Bản. Tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản đã có trong chương trình tiêm chủng quốc gia do đó các bậc phụ huynh nên lưu ý thực hiện các mũi tiêm này từ khi trẻ còn nhỏ theo thời gian sau: Mũi 1: khi trẻ 1 tuổi; Mũi 2: sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần; Mũi 3: 1 năm sau khi tiêm mũi 2.

Bác sĩ Đỗ Thiện Hải nhấn mạnh, ba mũi tiêm này có khả năng bảo vệ trẻ trong khoảng 5-7 năm, sau đó nồng độ kháng thể trong máu giảm dần, nguy cơ mắc bệnh lại tăng lên. Do đó khuyến cáo các bậc phụ huynh sau khi tiêm mũi 3, cần tiêm nhắc lại cho trẻ sau 3-4 năm, đến khi trẻ được 15 tuổi.

Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cũng cần chú ý vệ sinh môi trường, giữ gìn nhà ở sạch sẽ, vệ sinh chuồng trại để muỗi không có nơi trú đậu. Nên ngủ màn, không cho trẻ chơi gần chuồng gia súc, đặc biệt lúc chập tối đề phòng muỗi đốt. Khi trẻ sốt cao cùng với các triệu chứng tổn thương hệ thần kinh trung ương, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời./.